Osteomiyelit, yani kemik iltihabı, hem yetişkinleri hem de çocukları etkileyebilen ve genel olarak bakterilerin neden olduğu bir kemik enfeksiyonudur. Her 10.000 kişiden yaklaşık 2'sinde osteomiyelit görüldüğü bilinmektedir [1]. Kronik osteomiyelit ise geçmeyen veya tekrarlayan, ayrıca kemik yıkımına neden olabilen ilerleyici kemik iltihabı durumudur. Her yaştan insanda görülebilen kemik iltihabının 20 yaş altı ve 50 yaş üstü kişilerde görülme olasılığının daha fazla olduğu bilinmektedir. Çocuklarda, büyüyen kemiklerde kan akışının artmasıyla birlikte vücudun herhangi bir yerinde oluşan enfeksiyonun taşınarak kemiğe ulaşması daha kolay bir hal alır.
Osteomiyelit farklı durumlar nedeniyle meydana gelebilir, genel olarak osteomiyelit (kemik iltihabı) nedenleri ise şu şekilde sıralanabilir;
- Kronik açık yaralar veya yumuşak doku enfeksiyonları sonunda, enfeksiyon kan dolaşımından geçerek veya yakındaki bir dokudan yayılarak kemiğe ulaşabilir ve kemiği enfekte edebilir. Bir yaralanma sonucu kemik bakterilere maruz kalırsa enfeksiyon kemiğin kendisinde de başlayabilir.
- Kemik uçlarının görünür hale geldiği açık kırıklar ve yaralanmalar ostemiyelit için bir risktir.
- Ayrıca diyabet hastaları, bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler ve yaşlılar kemik iltihabı için daha büyük risk taşımaktadır. Örneğin diyabetli kişilerde yaygın görülen diyabetik ayak yaralarında enfeksiyon ve buna bağlı gelişen osteomiyelit hayati risk taşıyan ve tedavisi hızla yapılması gereken bir durumdur.
Osteomiyelit; enfeksiyon bölgesinde ağrı ve hassasiyet, kızarıklık, sıcaklık, genel rahatsızlık hissi, eklemlerde hareket kısıtlılığı, aşırı terleme ve titreme gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Ayrıca osteomiyelit belirtileri arasında enfeksiyonu işaret eden ateş, yorgunluk, mide bulantısı da bulunur. Kemik iltihabının hızla teşhis ve tedavi edilmesi gerekir. Kontrol altına alınmaz ve tedavi edilmezse, enfeksiyon kronikleşebilir ve etkilenen kemiğe kan akışının azalmasına neden olabilir. Bu durum, kemik dokusunun ölümüne yol açabilir ve ampütasyon (uzvun kesilmesi) ile sonuçlanabilir.
Osteomiyeliti Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Kemik iltihabı bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyondur, bu nedenle osteomiyeliti önlemenin ilk yolu enfeksiyona izin vermeyecek şekilde cildi temiz tutmaktır. Tüm kesikler ve yaralar- özellikle derin yaralar- iyi temizlenmeli ve yara bakımına önem verilmelidir. İyileşmesi uzun süren veya aşırı ağrıya neden olan yaralar doktorunuz tarafından kontrol edilmelidir. Ayrıca sigara içmek, bağışıklık sistemini zayıflattığı ve zayıf dolaşıma katkıda bulunduğu için kemik iltihabının iyileşmesini engelleyebilir veya yavaşlatabilir. Benzer şekilde alkol, yüksek tansiyon ve yüksek kolesterol riskini arttırdığı için aşırı alkol tüketimi kemik iltihabına olumsuz yönde etki eder.
Bakteriyofaj ile Osteomiyelit (Kemik iltihabı) Tedavisi
Osteomiyelit tedavisi genel olarak sağlık durumunuz ve enfeksiyonun ne kadar şiddetli olduğu gibi faktörlere bağlıdır. Tedavi için cerrahi yöntemler, hastalıklı kemik ve dokunun çıkarılması (debridman) veya antibiyotik tedavisi gibi yöntemler bulunmaktadır. Ancak bu tedavi yöntemleri, özellikle şiddetli osteomiyelit vakalarında, sıklıkla başarısız olabilmektedir. Örneğin; kemik iltihabına neden olan en yaygın bakteri türü Staphylococcus aureus'tur. Aynı zamanda bu bakteri, antibiyotiklere karşı direnç geliştirme yeteneği çok güçlü olan bir bakteri türüdür. Bu nedenle antibiyotik tedavisi kemik iltihabına karşı başarısız olabilmekte, zayıf kan dolaşımı nedeniyle diğer tedavi yöntemleri de yetersiz kalabilmektedir. Bu durumlarda kemik iltihabından tamamen kurtulmak zorlaşabilir. Daha da kötüsü başarısız tedaviler ve tekrarlayan enfeksiyonlar etkilenen uzvun ampütasyonuna yol açabilir.
Kemik iltihabı tedavisinde 4-8 hafta gibi sürelerle antibiyotik uygulanabilir. Buna rağmen kemik iltihabının tekrarlaması söz konusudur ve uzun süreli antibiyotik tedavisi karaciğer yetmezliği dahil birçok yan etkiye neden olabilir. Bu nedenle kemik iltihabına karşı var olan tedavi yöntemlerine ilave yeni alternatif tedaviler ihtiyaç haline gelmiştir.
Tüm bu olumsuz durumlara karşı bakteriyofaj tedavisi güvenli ve oldukça etkili bir yöntem sunarak, osteomiyelitle mücadele eden hastalar için bir çözüm yolu olmuştur. Osteomiyelit ve altta yatan yumuşak doku enfeksiyonlarını bakteriyofaj kullanarak tedavi etme yöntemi birçok durumda son derece başarılı sonuçlar vermektedir.
Osteomiyelitin bakteriyofaj ile tedavisinde, ilk olarak enfeksiyon bölgesinden alınan bir örnek ile oradaki bakteri türü belirlenir. Bazı durumlarda birden fazla bakteri türü de enfeksiyona neden olabilir. Belirlenen bu türlere karşı özel bir bakteriyofaj çözeltisi hazırlanır. Kemik iltihabı bulunan bölgeye göre, doktorunuzun belirleyeceği şekilde bakteriyofaj çözeltisini uygulanır. Bakteriyofaj tedavisi ile enfeksiyona neden olan bakteriler ortamdan temizlenirken insan hücrelerine ve doğal mikrofloraya zarar verilmez, sonrasında bakteriyofajlar insan bağışıklık hücreleri tarafından vücuttan uzaklaştırılırlar.
‘’Bakteriyofaj Tedavi Merkezi’’mizde osteomiyelit (kemik iltihabı) tedavisi için bakteriyofaj uygulaması başarılı şekilde yapılmakta ve son derece etkili sonuçlar alınmaktadır. Birçok klinik çalışmada ve özellikle diyabetik ayak yaralarının neden olduğu kemik iltihabı tedavisinde bakteriyofaj uygulamasının çok hızlı iyileşme sağladığı kanıtlanmıştır [6]. Ayrıca bu tedavilerden sonra, tedavi edilen bölgede kemik iltihabı tekrarlamamış ve hastalar ampütasyondan kurtulmuştur. Avantajları ve etkinliği sayesinde bakteriyofaj tedavisi birçok hayat kurtarabilecek bir yöntem olarak osteomiyelit tedavisinde son derece başarılı şekilde uygulanmaktadır.
KAYNAK
[1] https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9495-osteomyelitis#:~:text=Osteomyelitis%20is%20a%20bacterial%2C%20or,death%20of%20the%20bone%20tissue.
[2] https://www.medicalnewstoday.com/articles/178819#signs_and_symptoms
[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532250/
[4] https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/osteomyelitis/symptoms-causes/syc-20375913#:~:text=Osteomyelitis%20is%20an%20infection%20in,exposes%20the%20bone%20to%20germs.
[5]https://kidshealth.org/en/teens/osteomyelitis.html#:~:text=One%20way%20to%20prevent%20osteomyelitis,gauze%20or%20a%20clean%20cloth.
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6593692/
