Diz protez ameliyata karar verdiğinizde sizi bekleyen seçenekler ve göz önünde bulundurulması gereken noktalar nelerdir?
Diz ağrıları ile yaşamaktan ve ağrılar nedeniyle hayatınızın kısıtlanmasına son vermek için ameliyat olmaya karar verdiniz. Ağrılardan kurtulmak ve hareket özgürlüğünüze kavuşmak için diz protez ameliyatı olacağınız zaman doğru seçimleri yapmak isterseniz. Peki ameliyata karar verdiğinizde sizi bekleyen seçenekler ve göz önünde bulundurulması gereken noktalar nelerdir?
Diz protez ameliyatı olmaya karar verdiğinizde ve ameliyat seçeneklerinizi araştırmaya başladığınızda dikkate almanız gereken üç önemli konu vardır:
- Ameliyat yapılırken kullanılan teknoloji
- Ameliyatta uygulanan cerrahi yöntem
- Kullanılacak protezin özellikleri
1. Diz Protez Ameliyatında ‘’Teknoloji’’ Seçeneği
Diz protez ameliyatının nasıl yapılacağına karar verirken genellikle karşımıza iki yol çıkar;
Biri geleneksel yöntem ve aletlerin kullanıldığı manuel diz protez ameliyatı, diğeri ise robotik eklem protez cerrahi teknolojisi ile uygulanan diz protez ameliyatı...
Diz protez ameliyatları, diz ağrılarından kurtulmanın en güvenilir yollarından biri olarak uzun yıllardır başarıyla uygulanmaktadır. Zaman içinde gelişen teknolojiyle birlikte diz protez cerrahisinde de gelişmeler yaşanmış, çok daha kesin ve hassas işlemlerle ameliyatın yapılmasını sağlayan teknolojiler kullanılmaya başlanmıştır. Bunlardan biri robotik cerrahi sistemlerdir.
Robotik cerrahi ile yapılan diz protez ameliyatlarında geleneksel manuel yönteme göre hem çok daha hassas ve detaylı teknik ölçümler alınabilmekte, hem de elde edilen bu veriler kapsamında planlanan cerrahi işlem hatasız olarak en doğru şekilde uygulanabilmektedir.
İlk çıkan robotik sistemlerde protez ameliyatının cerrahi planlamasının yapılıp, bilgisayara aktarılabilmesi için diz bilgisayarlı tomografisi (BT) çekilmesi gerekiyordu. Diz BT çekimi nedeniyle hastalar fazla radyasyon alıyorlardı. Çünkü bir diz BT çekimi sırasında hastanın maruz kaldığı radyasyon dozu normal bir akciğer röntgeni çekimine göre 70-100 kat daha fazladır. Son dönemde robotik teknolojide sağlanan gelişmeler ile bu durum artık sona ermiştir. En son teknoloji ürünü olan yeni nesil robotik cerrahi sistemi ile diz protez ameliyatları öncesinde tomografi çekimine gerek kalmamıştır.
Diz protez ameliyatlarında kullanılan yeni nesil robotik teknoloji ile ameliyat öncesinde tomografi çekimine gerek kalmadan, ameliyat esnasında bilgisayar ekranında diz ekleminin 3 boyutlu dijital görüntüleri oluşturulur . Böylece hasta aşırı radyasyona maruz kalmadığı gibi, cerrah da hastanın gerçek diz anatomisine tam uygun oluşturulan dijital diz modeli üzerinde ameliyat planlamasını hassasiyetle yapabilmektedir. Hastanın bu 3 boyutlu dijital diz modeli üzerinde yapılacak kesi yerleri ve açılar belirlenir. Kullanılacak protezin büyüklüğü seçilip bilgisayar ekranında ekleme yerleştirilir. Yalnız statik olarak değil aynı zamanda dinamik olarak da yerleştirilecek protezin dizin her hareket açısında uyumluluğu kontrol etmek mümkündür. Hasta üzerinde yapılacak cerrahi işlemler en ince detayına kadar önce bilgisayarda yapılarak test edilir. Böylece ameliyat son derece detaylı ve kesin bilgiler ışığında gerçekleştirilir.
Protez parçalarının dize yerleştirilmesi ise oldukça hassas işlemler ve milimetrik hesaplamalar gerektirir. Başarılı ameliyat sonuçları için cerrahi planlamaya uyumlu olarak protezin dize en doğru şekilde yerleştirilmesi gerekir. Geleneksel manuel diz protez ameliyatlarında, doktorun tecrübesi ve yeteneği bu aşamada son derece önemli ve belirleyici olmaktaydı. Ancak en deneyimli cerrahın elinde bile her seferinde aynı hassasiyet ve doğrulukta işlemlerin yapılması mümkün olmamakta, planlamadan hafif sapmalar görülebilmekteydi. Yeni nesil robotik cerrahi ile yapılan diz protez ameliyatlarda ise, cerrahın kullandığı robotik el aleti protezin dize en doğru ve hassas şekilde yerleştirilmesi için rehberlik de yapar. Robotik sistem kemik kesilerini yaparken ve protezi ekleme yerleştirirken cerraha yol gösterirken, aynı zamanda planlama dışına çıkılarak yanlış bir işlem yapılmasına da engel olur. Böylece en küçük hata payı bile ortadan kalkar ve eklemdeki sağlıklı kemik ve yumuşak dokular en üst seviyede korunmuş olur.
Tüm bu nedenlerden dolayı, geleneksel ameliyat yöntemlerine kıyasla robotik cerrahi ile yapılan diz protez ameliyatı sonrası hastalar daha ağrısız ve daha hızlı bir iyileşme dönemi geçirirler. Öyle ki ameliyattan sonra aynı gün hastanede yürümeye başlayıp, birkaç hafta sonra günlük yaşamınıza geri dönmeniz mümkündür.
Diz protez cerrahisinde kullanılan yeni nesil robotik teknoloji hastalara ameliyat sırasında ve sonrasında pek çok fayda sağlamaktadır.
Sonuç olarak, ister geleneksel manuel yöntem ile, ister yeni nesil robotik teknoloji ile olsun, diz protez ameliyatı için yapacağınız seçim sizin ve doktorunuzun birlikte vereceği bir karar olacaktır.
2. Cerrahi Teknik: Mekanik Yöntem? Kinematik Yöntem?
Kullanılan teknoloji kadar ameliyatınızın hangi teknik yöntem ile yapılacağı da önemlidir. Diz protez ameliyatında kullanılacak yönteme karar verirken de karşımıza iki seçenek çıkar; Mekanik Yöntem ve Kinematik yöntem.
Mekanik yöntem, diz protez ameliyatlarında eskiden beri kullanılmakta olan klasik yöntemdir. Mekanik yöntemde, her hastanın diz eklem yapısı ve bacak dizilim şeklinin aynı olduğu kabul edilerek cerrahi işlemler her hastada aynı şekilde yapılır. Sonuçta protez parçaları her hastanın dizine benzer açılarla takılmış olur. Ancak hiçbirimiz aynı diz yapısına veya bacak açılanmasına sahip olmadığımız gibi, her iki dizimiz bile birbirinden farklılıklar gösterir. Mekanik yöntem kişilerarası farklılığı göz ardı ederek herkeste ortalama bir açıda protez yerleşimini hedefler. Mekanik yöntem ile protezi her kişinin dizine göre yerleştirmek yerine, herkesin dizi proteze uydurmaya çalışılır. Böyle olunca da genel ortalamanın dışında kalanların diz protez ameliyat sonuçlarına bakıldığında, yüksek oranda memnuniyetsizlik görülmektedir. Mekanik yöntem ile ameliyat edilen hastaların %50’sinde dizde ağrı, hareket kısıtlılığı, dizini yabancı veya tuhaf hissetme gibi yakınmalar olmaktadır.
Bu soruna çözüm getirmek ve diz protezinde ameliyat başarısını iyileştirmek amacıyla 2006’da kinematik yöntem kullanılmaya başlanmıştır. Kinematik yöntem ile uygulanan diz protez cerrahisinde her hastanın kendi eklem yapısı ve bacak dizilim şekline uygun açılarda kesi ve işlemler yapılır. Böylece yalnız size özgü bireyselleştirilmiş bir cerrahi teknik ile dizinizin anatomik yapısına en uygun şekilde protezin yerleşimi sağlanmış olur. Kinematik yöntem ile yapılan diz protez ameliyatı sonrasında yeni protezli dizinizi kendi doğal diziniz gibi hissedebilir ve günlük hareketlerinizi çok daha rahat yapmaya başlayabilirsiniz.
Dünyada sayılı cerrah tarafından uygulanan kinematik yöntem ile diz protez ameliyatları sonrasında hasta memnuniyetini arttığı yapılan çalışmalarla da gösterilmiştir. Diz protez ameliyatınızda sizin için hangi tekniğin en uygun olacağına doktorunuza danışarak karar verebilirsiniz.
3. Protezin Özellikleri
Diz protez ameliyatı olmaya karar verirken birçok hastanın doğal olarak endişe duyduğu konulardan biri protezi ne kadar süre rahat şekilde kullanabilecekleri, yani protezin ömrüdür. Bunu belirleyen faktörlerden; protezin sizin ekleminize ne kadar uygun yerleştirildiği ve cerrahi işlemin hatasız yüksek doğrulukta uygulanabilmesi ile ilgili bölümleri kinematik yöntem ve robotik teknoloji başlıkları altında açıklamaya çalıştık. Diğer önemli konu ise kullanılan protezin malzemesi ve tasarımı ile ilgilidir. Protez doğal dizin yapı ve hareketlerine ne kadar benzer olur ve ne kadar dayanıklı malzemeden yapılırsa, o kadar az aşınır. Doğal olarak az aşınan protezin kullanım ömrü de uzun olacaktır.
Dize uyum sağlayan, dayanıklı ve aktif hareket etmenize izin veren protezler daha uzun süre kullanıma uygun olmaktadır. Özellikle günümüzde, yüksek teknoloji üretimi olan dayanıklı, güçlü fonksiyon ve dinamik, aktif yaşam tarzı sunan Journey II gibi yeni teknoloji ürünü protezler vardır.
İmplantlar (protez parçalar) metal alaşımlar kullanılarak üretilirler. Diz protezlerinde sıklıkla kullanılan metal alaşımların arasında kobalt, krom, nikel sayılabilir. Journey II implantlarının üretiminde ise yüksek oranda zirkonyum metali içeren oksinyum alaşımı kullanılır. Oksinyum sürtünmelere ve yüklenmelere karşı üst düzey dayanıklılığa sahip son derece sağlam bir malzemedir. Ayrıca metal alerjisine neden olmaması ve Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR) çekiminde görüntü kalitesini bozmaması da diğer avantajlarındandır. Diz protezinde iki metal implant arasına polimer denilen bir çeşit plastik parça koyulur. Journey II protezinde bu amaçla kullanılan XLPE maddesi, çok yüksek oranlı çapraz bağlı polietilen içerdiğinden, diğer malzemelere oranla aşınmaya daha dirençlidir. JOURNEY II diz protezi üzerinde yapılan testler sonucunda, geleneksel protezlere göre çok daha az aşınma oluştuğu saptanmıştır. Bu nedenle Journey II diz protezinin ömrünün çok daha uzun süreli olması beklenmektedir.
JOURNEY II diz protezinin tasarımı sırasında insan eklem yapı ve hareket simülasyon yazılımları kullanılmıştır. Bu gelişmiş yazılım sistemi ile diz üzerinde etkili olan yük ve kuvvetler sanal ortamda 3-boyutlu olarak incelenerek protez üretilmiştir. JOURNEY II implantı, bir diz ekleminin, normal kas aktivitesini sürdürmek, hastanın hareket ve adımlarını doğal ritmine döndürmek üzere fizyolojik eşleştirmeyi hedefleyerek tasarlanmıştır. Bu protezin dizaynında hem diz ekleminin anatomik yapısının fizyolojik eşleştirmesi yapılmış, hem de diz ekleminin yürüme, çömelme, koşma gibi farklı hareketleri sırasındaki kinematiğinin fizyolojik eşleştirmesi yapılmıştır. Böylece yalnız vücut ağırlığını ağrısız taşıyan bir eklem değil, aynı zamanda güçlü performans sağlayan bir diz ekleminin oluşturulması amaçlanmıştır. Bu farklı yapısal ve fonksiyonel tasarım sayesinde Journey II diz protezi ile daha aktif bir yaşam tarzı mümkün olmaktadır.
Güçlü fonksiyon, hareket ve dayanıklılık sunan yeni nesil bir protezle ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek günlük hareketlerinize geri dönebilir ve çok daha fazlasına ulaşabilirsiniz, hatta spor ayakkabılarınızı giyip rahatlıkla koşuya ve sevdiğiniz bir spora başlayabilirsiniz. Yapacağınız sporun fiziksel temaslı mücadele gerektirmeyen bir spor dalı olması gerekir. Darbeli ve düşme riski yüksek sporlar önerilmemektedir. Ameliyatta kullanılacak protezin seçiminde sizin diz protez ameliyatından beklentinize bağlı belirlenecektir.
Fizyolojik diz eklemine benzer tasarımı ve üretiminde kullanılan üstün dayanıklı malzeme nedeniyle, Journey II diz protezi ile daha rahat ve özgür bir hayat sürerken, aynı zamanda daha az aşındığı için protezinizi daha uzun süre güvenle kullanabilirsiniz.
Diz protez cerrahisinde bu yazımızda bahsedilen teknoloji, yöntem ve protezleri bir arada tercih ederek ameliyattan son derece başarılı sonuçlar almak mümkündür. Diz protez ameliyatı olma kararı aldığınızda diz ağrılarından kurtulmak, hızlı iyileşmek, en iyi sonuçlara ulaşmak, protezinizi uzun yıllar rahatlıkla ve güvenle kullanmak en doğal isteğinizdir. Ameliyatla ilgili kararlar verilirken kişinin durumuna, gereksinimine ve ameliyattan beklentilerine göre herkes için ‘’en iyi seçim’’ farklı olabilir. Sonuç olarak en doğru karar sizin ve doktorunuzun birlikte vereceği karar olacaktır.
Diz protez ameliyatları ile ilgili merak ettiğiniz konuları Op. Dr. Kayhan Turan ve uzman ekibine sorabilir, sorunuzla ilgili öneriler isteyebilirsiniz. Bize ulaşmak ve randevu için web sitemizde yer alan iletişim formunu kullanabilir ya da 0505 999 1777 numaralı telefonu arayabilirsiniz.
“Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.”
